Hindi alphabets with 5 Examples | हिंदी वर्णमाला उदाहरण शब्दों के साथ

 Hindi alphabets with 5 Examples: इस पोस्ट में हिंदी वर्णमाला और हिंदी वर्णमाला के प्रत्येक अक्षर के लिए 5 उदाहरण शब्द क्रमबद्ध तरीके से दिए गए है।  


हिंदी वर्णमाला (Hindi alphabet) किसे कहते हैं?

वर्णो के व्यवस्थित समूह को वर्णमाला (Hindi Alphabet) कहते है। जैसे अंग्रेजी  alphabet ABCD होता है, उसी प्रकार हिंदी में alphabet होता है, जिसे  हिंदी में  वर्णमाला कहा जाता है।  वर्णमाला दो शब्दों से मिलकर बना है वर्ण और माला. मतलब वर्णो की माला.


वर्णमाला संधि-विच्छेद = वर्ण + माला


वर्णमाला के प्रकार ( Hindi alphabet Types ):

हिंदी वर्णमाला में दो प्रकार के वर्ण होते हैं, स्वर एवं व्यंजन।  हिंदी वर्णमाला स्वर और व्यंजन सूची नीचे दी गयी है।  


स्वर(vowels): अ, आ, इ, ई, उ, ऊ, ऋ, ए, ऐ, ओ, औ, अं, अः 

ऐसे वर्ण जिनके उच्चारण के लिए किसी दूसरे वर्ण की सहायता की आवश्यकता नहीं पड़ती वे स्वर (Vowels) कहलाते है।

दूसरे शब्दों में, वे वर्ण जिनका उच्चारण समय, साँस, कण्ठ, तालु आदि स्थानों से बिना रुके हुए निकलता है, उन्हें 'स्वर' (Vowels) कहा जाता है।


व्यंजन (consonants): क, ख, ग, घ, ङ, च, छ, ज, झ, ञ, ट, ठ, ड, ढ, ण, त, थ, द, ध, न, प, फ, ब, भ, म, य, र, ल, व, श, ष, स, ह, क्ष, त्र, ज्ञ, श्र.

ऐसे वर्ण जिनका उच्चारण करते समय साँस, कण्ठ, तालु आदि स्थानों से रुककर निकलती है, उन्हें 'व्यञ्जन' कहा जाता है।

या ऐसे वर्ण जिनका उच्चारण स्वरों की सहायता के बिना नहीं हो सकता है, व्यंजन वर्ण (Hindi Vyanjan) कहलाते हैं।  जैसे - क (क्+अ)
व्यंजन वर्ण (Hindi Vyanjan)  में  प्रत्येक व्यञ्जन अ से मिलकर उच्चारित होता है। कोई भी व्यंजन बिना 'अ' स्वर के उच्चारित नहीं हो सकता है।



वर्णमाला के प्रत्येक अक्षर के लिए 5 उदाहरण शब्द (Hindi alphabets with 5 Examples) से पहले हिंदी वर्णमाला के प्रत्येक अक्षर के लिए 1 उदाहरण शब्द (Hindi alphabet with 1 Example word) जान लेते हैं.


वर्णमाला Hindi alphabet with Example

 हिंदी वर्णमाला के प्रत्येक अक्षर के लिए 1 उदाहरण शब्द क्रमबद्ध तरीके से दिए गए है। 


स्वर(vowels)  alphabet with Example:


अ (A) – अनार.

आ (Aa) – आम.

इ (I) – इमली.

ई (EE) – ईख.

उ (U) – उल्लू.

ऊ (Oo) – ऊन.

ऋ (Ri) – ऋषि.

ए (E) – एक.

ऐ (Ei) ऐनक.

ओ (O) ओखली.

औ (Ou) औरत.

अं (Ang) – अंगूर.

अ: (Ahh) – अःहा.


व्यंजन (consonants) alphabet with Example:


क (K) – कबूतर.

ख (Kha) – खरगोश.

ग (Ga) – गधा.

घ (Gha) – घर.

च (Cha) – चम्मच.

छ (Chha) छतरी.

ज (Ja) – जहाज.

झ Jha) – झंडा.

ञ (Na) – त्रिकोण.

ट (Ta) – टमाटर.

ठ (Tha) – ठहरो.

ड (Da) – डमरू.

ढ (Dha) – ढक्कन.

त (Ta) – तरबूज़.

थ (Tha) – थरमस.

द (Da) – दवात.

ध (Dha) – धनुष.

न (Na) – नल.

प (Pa) – पतंग.

फ (Pha) – फल.

ब (Ba) – बतख़.

भ (Bha) – भालू.

म (Ma) – मछली.

य (Ya) – यान.

र (Ra) – राजा.

ल (La) – लड्डू.

व (Va) – वक.

श (Sha) – शरबत.

ष (Sha) – षटकोण.

स (Sa) – सतरंग.

ह (Ha) – हल.

क्ष (Ksha) – क्षत्रिय.

त्र (Tra) त्रिशूल.

ज्ञ (Gya) – ज्ञानी.

श्र Shra श्रवण.


Hindi alphabets with 5 examples:

हिंदी वर्णमाला के प्रत्येक अक्षर के लिए 5 उदाहरण शब्द क्रमबद्ध तरीके से नीचे दिए गए है।  


Hindi Alphabet with Examples


स्वर(Vowels) alphabets with 5 examples:


अ (A) – अनार, अब, अमर, अगर, अजगर .

आ (Aa) – आम, आदमी, आंसू, आज, आंख.

इ (I) – इमली, इटली, इत्यादि, इक,इकट्ठा.

ई (EE) – ईख, ईख, ईशान, ईंधन, ईठना.

उ (U) – उल्लू, उकसाव, उग्रवाद, उचित, उचित.

ऊ (Oo) – ऊन, ऊधम, ऊर्जा, ऊर्ण, ऊबना.

ऋ (Ri) – ऋषि, ऋषि, ऋचा, ऋजु, ऋणात्मक.

ए (E) – एक, एकठा, एकता, एकल, एक्स-रे.

ऐ (Ei) ऐनक, ऐच्छिक, ऐनक, ऐलोपैथी, ऐड.

ओ (O) ओखली, ओकना, ओठ, ओम, ओधा.

औ (Ou) औरत, औकात, औचित्य, औजार, औद्योगिक.

अं (Ang) – अंगूर, अंक, अंतर्राष्ट्रीय, अंकित, अंकुश.

अ: (Ahh) – अःहा, दु:ख, अत:, दु:शासन, पुन:


व्यंजन(Consonents) alphabets with 5 examples:


क (K) – कबूतर, कल, कला, कलम, कक्षा.

ख (Kha) – खरगोश, खास, खजाना, खजूर, खाड़ी.

ग (Ga) – गधा, ग्रामीण, गरीब, गहराई, गप.

घ (Gha) – घर, घबराहट, घोषित, घपला, घड़ी.

च (Cha) – चम्मच, चीन, चीनी, चार, चोर.

छ (Chha) छतरी, छोटा, छपरा, छात्रा, छत.

ज (Ja) – जहाज, जल, जगत, जापान, जर्मनी.

झ Jha) – झंडा, झड़प, झुकना, झगड़ा, झरना.

ञ (Na) – ञ, त्रिकोण, त्रस्त, त्रिकाल, त्रिखंड.

ट (Ta) – टमाटर, टन, टपक, टाइम, टापू.

ठ (Tha) – ठहरो, ठीक, ठेकेदार, ठग, ठप्पा.

ड (Da) – डमरू, डब्बा, डकैत, डगर, डाक्टर.

ढ (Dha) – ढक्कन, ढांचा, ढलाई, ढांचा, ढाका.

त (Ta) – तरबूज़, तहत, तपस्वी, तारा, तार.

थ (Tha) – थरमस, थूक, थकान, थाना, थाली.

द (Da) – दवात, दल, दाल, दवा, देश.

ध (Dha) – धनुष, धन, धान, ध्वज, धार्मिक.

न (Na) – नल, नहर, नाखून, नाक, नल.

प (Pa) – पतंग, पक्षी, पलंग, पंख, पंजाब.

फ (Pha) – फल, फ्रांस, फल, फोन, फोटो.

ब (Ba) – बतख़, बाल, बिहार, बीमार, बहन.

भ (Bha) – भालू, भारत, भला, भक्ति, भण्डार.

म (Ma) – मछली,माता, मामू, मंत्री, महिला.

य (Ya) – यान, यात्री, योगी, यातायात, यंत्र.

र (Ra) – राजा, रानी, रूस, रोग, राम.

ल (La) – लड्डू, लाल, लाभ, लोमड़ी, लोहा.

व (Va) – वक, वतन, वेब, वेबसाइट, वफ़ा.

श (Sha) – शरबत, शिक्षा, श्मशान, शव, शब्द.

ष (Sha) – षटकोण, षड्यंत्र, षष्ठ, षटकर्म, षडंग.

स (Sa) – सतरंग, साथी, सुरक्षा, सुरज, सफल.

ह (Ha) – हल, हथियार, हाथी, हाथ, हल्दी.

क्ष (Ksha) – क्षत्रिय, क्षति, क्षमा, क्षमता, क्षर.

त्र (Tra) त्रिशूल, त्रिपुरा, त्रिकोण, त्रोसी, त्रुटि.

ज्ञ (Gya) – ज्ञानी, ज्ञान, ज्ञापन, ज्ञानवर्धक, ज्ञानदत्त.

श्र (Shra) श्रवण, श्रम, श्रेष्ठ, श्रदांजलि, श्रमिक.


आशा है कि ये लेख जिसमे हमने  Hindi alphabets एवं Hindi alphabets with 5 Examples के बारे में विस्तार से जानकारी दी है , आपको पसंद आया होगा, इस लेख को स्टूडेंट्स और टीचर्स के साथ शेयर करे जिससे उनकी हेल्प हो सके.धन्यवाद.

एक टिप्पणी भेजें

0 टिप्पणियाँ